Zamanda Kaybolan Işık: Kayseri'nin Bodrum Katı Kütüphaneleri
Kayseri’de bir zamanlar bir kütüphane vardı. Kiçikapı’da, Cumhuriyet İş Hanı’nın bodrum katında yer alıyordu. Büyükşehir Belediyesi’ne ait bu kütüphane, 1986 yılında kurulmuş. Ancak ben bunu yıllar sonra belediyenin resmi sitesine bakınca öğrendim. Ne kütüphanenin belediyeye ait olduğunu bilirdim, ne de ilk ne zaman gittiğimi hatırlayabiliyorum. Ama o karanlık bodrum katın anısı hâlâ zihnimde çok net.
Penceresi yoktu bu kütüphanenin. Işık hiç değişmezdi. Günün hangi saati olduğu içeride anlaşılmazdı. Öğle vakti girip akşama doğru çıktığınızda, adeta zamanda ışınlanmış gibi hissederdiniz. Gözünüz kamaşır, dış dünyanın varlığını yeniden hatırlardınız.
Bir Kütüphanenin İşleyişi ve Yanılsamalar
Bilgisayarların henüz olmadığı yıllardı. Öğretmenlerin verdiği “yıllık ödevler” gibi ciddi görevleri araştırmak için evin yakınındaki tek adres, işte bu kütüphane olurdu. Merdivenleri inip o sessiz katmana ulaştığınızda, sizi büyükçe ahşap masalar ve onların arkasında görev yapan kütüphane memurları karşılardı.
İstediğiniz kitabı ya da konuyu söylerdiniz, onlar da arkadaki raflardan getirirdi. Böyle çalışırdı sistem. Ve ben uzun süre sanmıştım ki tüm kütüphaneler böyle işler. Daha sonra başka yerleri görünce anladım ki bu düzen sadece oraya özgüymüş.
Formlar doldurulur, kitaplar alınır, salon kısmına geçilirdi. Sadece ders çalışmak istiyorsanız yine form doldurmanız gerekirdi ama bu pek sıkı takip edilmezdi. Kitap ödünç almak isteyenler içinse işler daha resmiydi: muhtardan alınmış ikametgâh kâğıdı, iki vesikalık fotoğraf gibi evraklar istenirdi.
Bir de gizemli bir alan vardı: “Üniversite” bölümü. Kapısından içeri şöyle bir bakar, kimlerin girebildiğini merak ederdik. Gerçek üniversiteliler mi, sınava hazırlananlar mı, kimse bilmezdi. Sadece oraya ait olamamanın hafif buruk hissi kalırdı insanın içinde.
Bir Anı: Uçamayan Uçak ve Hayal Kırıklığı
Çocukluk hayallerimden biriydi uçak yapmak. Elime geçen güzel tahta parçalarıyla bir maket uçak yapmaya çalışmıştım. Çaktım, zımparaladım, bir güzel cilaladım. Sonunda havaya fırlattım ve… küt! Normal bir tahta gibi yere çakıldı.
Pes etmedim. Bu işin ilmini öğrenmeliydim. Yanıma birkaç arkadaşımı alıp yine o kütüphaneye gittim. Masa başındaki abiye, uçakların nasıl uçtuğunu sordum. Hafif muzır bir ifadeyle yanındaki memura yönlendirdi bizi. “Bu abiniz uçaklardan iyi anlar” dedi.
Yeni memur biraz düşündü, sonra içeri gidip bir ansiklopedi getirdi. Sayfaları çevirdik, okuduk ama pek bir şey anlayamadık. Sormaya da çekindik. Sonuç: uçak projesi rafa kalktı. Ama o gün, kitapla kurulan bağın ilk kıvılcımı da yakılmış oldu belki.
Gevher Nesibe ve Bodrum Kat Geleneğinin Devamı
1990’lı yılların ortasında bu kütüphane başka bir bodrum kata taşındı: Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet binasının alt katına. Yakın dönemlerde bir başka bodrum katı kütüphane daha açıldı: Gevher Nesibe Kütüphanesi. Burası özellikle sınava hazırlanan gençlerin akınına uğruyordu. Ancak kalabalık zamanlarda içerisi havasız kalır, dikkat toplamak zorlaşırdı.
Sonuç: Işıksız Katlardan Aydınlık Geleceğe
Bugün Kayseri Büyükşehir Belediyesi, kütüphaneleri modern ve işlevsel bir şekilde yürütüyor. Ferah okuma salonları, dijital arşivler, sınav salonları… Ancak geçmişe baktığımızda görüyoruz ki, bir zamanlar kütüphaneler layık olmadıkları alanlarda, yetersiz koşullarda, ışık almayan bodrum katlarında hizmet vermiş.
Belki o kütüphaneler gösterişli değildi ama geleceğin mühendisleri, öğretmenleri, mimarları o loş ışıklı masalarda büyüdü. Ve belki de en güzel binalar onlara tahsis edilmese de, en güzel hayaller orada kuruldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder